İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi tarafından yürütülen araştırmada, Küçükçekmece Gölü’nün ciddi kirlilik tehdidi altında olduğu ortaya konuldu. Gölde ağır metal, pestisit ve bakteriyolojik kirliliğin yüksek seviyede olduğu belirlenirken, 7-8 metreden sonra oksijenin tamamen tükendiği tespit edildi. Bilim insanları, gölün bir an önce restore edilmesi gerektiğini vurguladı.
"SU KALİTESİ SON DERECE KÖTÜ"
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Deniz ve İçsu Kaynakları Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meriç Albay ve ekibi tarafından yürütülen "Küçükçekmece Lagünü’nün Su Kalitesinin İzlenmesi" projesi tamamlandı. Haziran 2022’de başlatılan çalışmanın sonuçlarına göre gölde ağır metaller, pestisitler, polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) ve bakteriyolojik kirlilik yüksek seviyelerde tespit edildi. Ayrıca, gölün 18 metre olan derinliğinin ilk 7-8 metresinden sonra oksijenin tamamen tükendiği belirlendi.
Prof. Dr. Albay, Küçükçekmece Gölü’nün yaklaşık 30 yıldır yoğun kirliliğe maruz kaldığını belirterek, mevcut durumun bir çevre felaketine dönüştüğünü söyledi. Albay, “Burası artık ekolojik olarak çöküşe geçmiş durumda. Su kalitesi o kadar kötü ki, yüzmek veya herhangi bir amaçla kullanmak mümkün değil. Hatta burada tutulan balıkların tüketilmesi dahi halk sağlığı açısından büyük bir risk oluşturuyor” dedi.
BÖLGEDE İNSAN BASKISI ARTTI, KİRLİLİK ZİRVEYE ÇIKTI
Araştırmaya göre, Küçükçekmece Lagünü çevresinde 1930’lu yıllarda 700-800 kişi yaşarken, günümüzde bu sayı 1,5 milyona ulaştı. Artan nüfus ve sanayi faaliyetleri, gölde biriken atıkların yıllar içinde büyük bir çevresel felakete dönüşmesine yol açtı.
Albay, gölde yaşanan ekolojik çöküşün nedenlerini şöyle sıraladı:
- Dip çamurunda biriken ağır metaller ve toksik kimyasallar,
- Yoğun tarımsal faaliyetler nedeniyle artan pestisit kirliliği,
- Bölgede faaliyet gösteren sanayi tesislerinden kaynaklanan endüstriyel atıklar,
- Marmara Denizi’nden gelen tuzlu su nedeniyle değişen ekosistem dengesizliği,
- Dere ve nehirlerin adeta atık su kanalına dönüşmesi.
Prof. Dr. Albay, “Lagün, doğal yapısıyla önemli bir ekosistem olmasına rağmen, yıllardır endüstriyel ve tarımsal kirliliğin etkisi altında. Bu kirlilik, gölde toksik alglerin yayılmasına ve su kalitesinin giderek bozulmasına yol açtı” diye konuştu.
Albay, bölgenin restorasyonuna ilişkin şu önerilerde bulundu:
"İvedilikle atılması gereken adım şu: Havzadan gelen atıkların durdurulması, 1 gram atık girmemesi, bunun artık kontrol altına alınması lazım. Daha sonra burada kesinlikle dip çamurunun alınması lazım. Dipteki atıklar, 30 yıl boyunca dışarıdan yeni atık girmese bile suyu kirletmeye ve yüzeyi beslemeye devam edecek durumda. Daha sonra da oraya gerçekten bir tatlı su girdisi için Sazlıdere Barajı'ndan biraz su bırakmak lazım ve derelerin, atık su deposu gibi değil dere gibi akması lazım. O zaman göreceksiniz ki su kalitesi düzelmiş. Bu şekilde ekosistem arzuladığımız hale gelir."
GÖLDE YAŞAM TEHLİKEDE
Çalışmalar, Küçükçekmece Gölü’ndeki canlı türü sayısının hızla azaldığını gösterdi. Bir zamanlar biyolojik çeşitliliğin zengin olduğu gölde, bugün yalnızca 2-3 balık türü kalıcı olarak yaşamını sürdürebiliyor. Diğer türler ise gölü yalnızca geçici bir üreme ve beslenme alanı olarak kullanıyor.
Prof. Dr. Albay, “Balık popülasyonundaki bu düşüş, göl ekosisteminin büyük ölçüde zarar gördüğünü gösteriyor. Su kirliliği ve oksijen yetersizliği nedeniyle pek çok tür gölde artık yaşayamaz hale geldi” dedi.
BİLİM İNSANLARINDAN ACİL EYLEM ÇAĞRISI
Araştırma ekibi, Küçükçekmece Gölü’nün kurtarılması ve ekosistem dengesinin yeniden sağlanması için kapsamlı bir restorasyon planı uygulanması gerektiğini vurguladı. Prof. Dr. Albay, "Gölü kurtarmak için atılması gereken adımlar oldukça net. Ancak bir an önce harekete geçilmezse, bu doğal alan tamamen kaybedilebilir" diyerek acil eylem çağrısında bulundu.
Bilim insanlarının önerdiği kurtarma planı ise şu adımları içeriyor:
- Atık Girişi Durdurulmalı: Havzadan göle karışan atıkların tamamen engellenmesi gerekiyor. Yeni atık girişine kesinlikle izin verilmemeli.
- Dip Çamuru Temizlenmeli: Gölün tabanında biriken kirletici çamurun özel yöntemlerle temizlenmesi şart.
- Tatlı Su Girişi Sağlanmalı: Sazlıdere Barajı’ndan göle su bırakılarak tatlı su dengesi yeniden oluşturulmalı.
- Dereler Islah Edilmeli: Gölü besleyen derelerin yeniden temiz su akışı sağlaması için gerekli altyapı düzenlemeleri yapılmalı.
- Denetimler Artırılmalı: Bölgedeki sanayi tesisleri sıkı denetim altına alınarak atıksu arıtma sistemleri zorunlu hale getirilmeli.
Albay, alınacak bu önlemlerle gölde su kalitesinin zamanla düzelebileceğini ve ekosistemin yeniden canlanabileceğini belirterek, yetkilileri harekete geçmeye çağırdı.
"Eğer Küçükçekmece Gölü hızla restore edilmezse, bu alan tamamen yok olacak. Önemli göçmen kuşların rotaları üzerinde yer alan bu bölge, yalnızca İstanbul için değil, tüm Türkiye için büyük bir doğal kayıp anlamına gelir" diye konuştu.
