Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) tarafından hazırlanan Şubat 2023 Depremleri İkinci Yıl Raporu, afetin üzerinden iki yıl geçmesine rağmen bölgedeki yaşam koşullarının hala ciddi sorunlarla dolu olduğunu ortaya koydu. Rapora göre, depremzedelerin önemli bir kısmı temel barınma ve beslenme haklarına erişmekte zorluk yaşarken, sağlık, eğitim ve iş güvenliği alanlarında da alarm verici seviyede eksiklikler bulunuyor.
BARINMA SORUNU SÜRÜYOR, KONUTLAR HALA TESLİM EDİLMEDİ
DW'nin haberine göre raporda, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2025 yılı sonuna kadar deprem bölgesinde toplam 452 bin 983 bağımsız bölüm inşa edeceğini duyurduğu hatırlatılırken, bugüne kadar yalnızca 201 bin 580 bağımsız bölümün hak sahiplerine teslim edildiği belirtildi. Bu da bölgedeki birçok ailenin hala kalıcı konutlara erişemediğini gösteriyor.
YETERSİZ BESLENME VE AÇLIK RİSKİ
Raporda, ailelerin %44,3’ünün düzenli gıdaya erişemediği vurgulandı. Ayrıca üçte birinin uygun saklama koşullarına sahip olmadığı, %5,6’sının ise kendine ait bir mutfağının bile bulunmadığı belirtildi.
Özellikle çocukların yetersiz beslenmeden ciddi şekilde etkilendiği vurgulanan raporda, 12-59 aylık çocukların yalnızca %13,7’sinin yeterli süt, %8’inin yeterli sebze ve %6,7’sinin yeterli tahıl tükettiği tespit edildi. Adıyaman’da ise beş yaş altı çocukların %14,4’ünde bodurluk, %6’sında zayıflık ve %6,5’inde aşırı kilo tespit edildi.
SAĞLIK HİZMETLERİNDE YETERSİZLİK, TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU VE ARTAN İNTİHAR VAKALARI
Rapora göre, Hatay’da 105 bin 135 kişi, Adıyaman’da ise 43 bin 926 kişi aile hekimine erişemiyor. Depremzedeler arasında psikolojik destek eksikliği nedeniyle travma sonrası stres bozukluğu yaygınlaşırken, Kasım 2023 - 2024 tarihleri arasında Adıyaman’da 187 intihar girişimi kaydedildi.
Hatay’da ise çocuklarda madde bağımlılığı oranının yaklaşık iki katına çıktığı ifade edildi.
EĞİTİMDE ÖĞRENCİ SAYISI AZALIYOR
Raporda, deprem bölgesinde öğrenci sayısındaki ciddi düşüşe de dikkat çekildi. Adıyaman’da öğrenci sayısı 18 bin 452 kişi azalırken, Hatay’da okul öncesinde 7 bin 449, ilkokulda 10 bin 855, ortaokulda 18 bin 356 ve lisede 28 bin 588 öğrencinin eğitim sisteminden koptuğu belirtildi.
İŞÇİ ÖLÜMLERİ KATLANDI
Raporda deprem bölgesinde iş güvenliği eksikliği nedeniyle işçi ölümlerinin arttığına dikkat çekildi.
Kahramanmaraş’ta inşaat sektöründe 2020’de 16 olan iş cinayeti vakası 2023’te 61’e çıktı.
Hatay’da 2020’de 22 olan işçi ölümü sayısı 2023’te 57’ye yükseldi.
Malatya’da 2020’de 9 olan iş cinayeti sayısı 2023’te 14’e çıktı.
Bu veriler, inşaat sektöründe çalışan işçilerin yeterli güvenlik önlemleri olmadan çalıştırıldığını ve ölüm riskinin katlandığını gösteriyor.
HAVA KİRLİLİĞİ ALARM VERİYOR
TTB ve SES’in raporunda, Temiz Hava Hakkı Platformu ve TTB’nin Ocak 2025’te gerçekleştirdiği hava kalitesi izleme çalışmasının sonuçlarına da yer verildi.
Antakya’da ölçülen 24 saatlik PM2,5 ortalaması Dünya Sağlık Örgütü’nün belirlediği güvenli sınırın 2,8 katı olarak tespit edildi.
Örgüt, bu seviyenin yılda 3-4 defadan fazla aşılmaması gerektiğini, ancak Antakya’da 19 gün boyunca sürekli yüksek değerlerin kaydedildiğini belirtti.
“DEPREMZEDELER YALNIZ BIRAKILDI”
Raporda yer alan tespitler, 6 Şubat depremlerinin ardından geçen iki yıl içinde bölgedeki temel ihtiyaçların karşılanmasında ciddi eksiklikler olduğunu ortaya koyuyor. Barınma, beslenme, sağlık ve eğitim alanındaki zorluklarla mücadele eden depremzedelerin, kalıcı çözümler beklediği vurgulandı.
