Endeksteki 3 günlük zarar yüzde 17’ye dayandı. İki yıllık TL tahvil faizi yüzde 42,5’e, 10 yıllık tahvil faizi ise yüzde 32,56’ya fırladı. Merkez’in faizi yükseltip dövize gitmesini istemediği yatırımcı da yönünü dövize çevirdi. Fırtınanın faturası ise yine geçim derdindeki vatandaşa kesildi.
Piyasalarda tansiyon, alınan tüm önlemlere rağmen düşmüyor. Dün güne 9 bin 810,94 puandan başlayan ve açılır açılmaz rengi kırmızıya dönenen Borsa İstanbul’da 3 günlük kayıp öğle saatlerinde yüzde 17’ye ulaştı. Gözaltı kararı öncesi 10 bin 813 puandan kapanan BİST 100 Endeksi dün 9 bin 38 puana kadar geriledi. Bankacılık sektör hissesindeki 3 günlük kayıp ise yüzde 25,33 olarak hesaplandı. 18 Mart akşamı 16 bin 527 puandan günü tamamlayan Bankacılık Sektör endeksi dün en düşük 12 bin 342 puanı gördü. Yurt içinde dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 7,81 değer kaybederek 9 bin 44 puandan tamamladı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) net döviz pozisyonu, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alındığı Çarşamba günü 11,2 milyar dolar azaldı. TCMB analitik bilanço verileri ve bankacıların hesaplamalarına göre çarşamba gününe ilişkin işlemler kaynaklı net döviz pozisyonunda yaşanan azalış 11 milyar 176 milyon dolar oldu. Bankacılar azalışın yaklaşık 10 milyar dolar ile büyük bölümünün çarşamba günü öğleden önce yapılan döviz satışlarına ilişkin olduğunu söyledi. Öte yandan Merkez Bankası Likidite Senetleri İhracına başlayacağını duyurdu. Merkez’den yapılan açıklamada, “TCMB parasal aktarım mekanizmasını güçlendirmek ve sıkı parasal duruşu desteklemek amacıyla sterilizasyon araçlarını etkili şekilde kullanmaya devam etmektedir. Bu çerçevede vadesi 91 güne kadar likidite senetleri ihraç edilmesine karar verilmiştir. 24 Mart 2025 gününden başlayacak ihalelere ilişkin bilgiler veri sağlayıcılar aracılığıyla duyurulacaktır” denildi. Böylece Merkez 11 Ocak 2008’den bu yana ilk kez likidite senedi ihraçına çıkmış olacak.
15 MİLYAR DOLAR KAÇTI
Merkez Bankası’nın TL uzlaşmalı vadeli döviz satım işlemlerine başlaması ve gecelik vadede borç verme faiz oranını yüzde 46’ya yükseltmesiyle birlikte döviz piyasaları rekor seviyeden geri çekildi. Dolar/TL 41,64, euro/TL 44,88’e kadar yükselerek rekor tazelemesi sonrasında Merkez Bankası döviz satışı yaparak kuru frenlemişti. Dün dolar gün boyı 38 liranın hemen üstünde, euro 41,17 seviyesinde hareket etti. Merkez Bnakası’nın aldığı kararları değerlendiren uzmanlar faiz artırmasının en büyük gerekçesinin vatandaşın dövize yönelmesini önlemek olduğunu dile getirdi. Ancak uzmanlara göre alınan karar yerinde olsa da panikleyen ve varlığını korumak isteyen yatırımcının dövize ilgisinin yeniden arttığını dile getirdi.
Son 3 günlük sürede yaşananların yabancı yatırımcıyı da etkilediğine vurgu yapan uzmanlar, “Gözaltı kararının ardından 15 milyar doların üzerinde sıcak para ülkemizden çıkış yaptı. Memleket normale dönmezse maalesef devamı da gelecek. Sene sonuna kadar her toplantıda faiz indirmesi beklenen Merkez Bankası, Mehmet Şimşek programının tek dayanağı olan sıcak parayı ülkede tutabilmek için gecelik borç verme faizini tam yüzde 46’ya çıkardı. Aylardır milletin yaptığı fedakarlıklar, yüksek faizlerle zar zor kazanılan rezervler, Ekrem İmamoğlu’na ve milletin iradesine vurulan bu darbe yüzünden yok oluyor. Merkez Bankası’nın, Temmuz 2023’ten bu yana yüksek faiz ödeyerek biriktirebildiği 59 milyar dolarlık swap hariç net rezervleri yeniden eksiye doğru gidiyor. İçimiz acıyor. 2 yıldır milletimize çile çektirerek, zar zor gelinen nokta gözümüzün önünde eriyor. Kamu bankalarının 7-8 milyar dolarlık yoğun satışına rağmen Türk Lirası dolara karşı değer kaybediyor. Satışlar hala devam ediyor” yorumunda bulundu. Prof. Dr. Yakup Küçükkale ise İmamoğlu’na gözaltı kararının Türkiye’ye maliyetinin 50-60 milyar dolar olduğunu hesapladı. Üstelik bu rakama Merkez Bankası’nın dövizi tutmak için yaktığı söylenen yaklaşık 15 milyar doların dahil olmadığını da ekledi.
VATANDAŞIN GÖZÜ DÖVİZDE
Ülkenin risk primi artıyor. 2 yıllık TL tahvil faizi yüzde 42,5’e, 10 yıllık TL tahvil faizi %32,56’ya fırladı. Sene sonu enflasyon rakamı şimdiden yüzde 35 olarak değerlendiriliyor. Yabancı yatırımcı Türkiye piyasalarını terk ediyor. Uzmanlar dövizde asıl belirleyici olan kesimin ise vatandaş olduğuna dikkat çekiyor. Varlığının değerinin enflasyona yenik düşmemesi için elindeki en küçük birikimini döviz alarak değerlendirmek isteyen küçük yatırımcı sayısında artış olduğuna vurgu yapan bankacılar ise yabancı yatırımcının da yerli yatırımcının tavrına göre pozisyon almak için beklediğini aktardı.
Piyasa uzmanları, “Geçmişte piyasalarda yabancı yatırımcılar belirleyici unsurken, özellikle KKM öncesi kur krizinde yabancı sermaye piyasadan tamamen çıktı. Kurun dibe vurduğu nokta yerli yatırımcıların dövizden çıkıp TL’ye dönmeye başlamasıyla oluştu. Bugün de benzer bir süreç yaşanıyor. Asıl kritik unsur yerli yatırımcıların güvenini koruyup koruyamayacağı. Yabancı yatırımcılarla yaptığımız görüşmelerde yabancıların “yatırım yapılabilir” bir piyasa haline gelene kadar yatırım yapmak istemediklerini görüyoruz. Özellikle borsa gibi alanlarda yabancı yatırımcılar bekle-gör modundayken, yerli yatırımcıların TL’de kalmaya devam edip etmeyeceği piyasaların yönünü belirleyecek” ifadelerini kullandılar. Öte yandan şirketlerin döviz talebi de piyasaların yol haritasında önemli. Finansal kesim dışındaki firmaların net döviz açığı, ocak ayında 147,9 milyar dolar oldu. Böylece reel sektörün döviz açığı 2019 Kasım’dan bu yana en yüksek düzeye çıktı.
ALTIN CAZİBESİNİ KORUYOR
Altın, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bu yıl iki kez faiz indirimi yapabileceği beklentisinin korunmasıyla yeni bir tarihi zirveye ulaştı. Jeopolitik ve ekonomik belirsizliklerin güvenli liman talebini artırdığı ortamda, ons altın 3 bin 57,43 dolara kadar yükseldi. Dünkü işlemlerde de altına ilgi yoğun oldu. Uluslararası piyasada ons fiyatı bir miktar geri çekilse de iç piyasada altının gram fiyatı bin 700 liranın üzerinde işlem gördü. Çeyrek altın fiyatları da 6 bin 150 liradan fiyatlandı.
