Güney Kore Anayasa Mahkemesi, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’ün 3 Aralık 2024’te ilan ettiği sıkıyönetimin anayasaya aykırı olduğuna karar vererek, Yoon’un görevden alınmasına hükmetti.
Yonhap haber ajansına göre, karar, Anayasa Mahkemesi Vekil Başyargıcı Moon Hyung-bae tarafından kamuoyuna açıklandı. Mahkeme, Yoon’un sıkıyönetim kararının anayasanın öngördüğü "ulusal kriz" şartlarını karşılamadığı ve bu nedenle anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.
Kararda ayrıca, Yoon’un sıkıyönetim ilanını takiben, kararın geri çekilmesini engellemek amacıyla Ulusal Meclis’e asker sevk etmesinin hukuka aykırı olduğu vurgulandı.
Vekil Başyargıç Moon, “Müdafinin kanunları ihlalinin ciddiyeti ve anayasal düzen üzerindeki olumsuz etkileri dikkate alındığında, görevden alınmasının sağlayacağı anayasal koruma, bir devlet başkanının görevden alınmasının yol açacağı ulusal kayıplardan daha ağır basmaktadır” ifadesine yer verdi.
Böylece mahkeme, Ulusal Meclis’in azil talebini onaylayarak, Yoon’un görevden alınmasına karar verdi. Kararın ardından Yoon’un görevine derhal son verildi. Ülkede 60 gün içinde devlet başkanlığı seçimine gidilecek.
Yoon’u aday gösteren iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP), mahkeme kararını “saygıyla karşıladıklarını” belirtirken, ana muhalefet partisi Demokratik Parti (DP) ise sonucu “halkın zaferi” olarak değerlendirdi.
NE OLMUŞTU?
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık gecesi ulusa sesleniş konuşmasında, “muhalefetin devlet karşıtı eylemlere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan ettiğini duyurmuştu. Ancak bu karar, Ulusal Meclis’te yapılan oylamayla iptal edilmiş ve Bakanlar Kurulu’nun onayıyla geri çekilmişti.
Ulusal Meclis, 14 Aralık 2024 tarihinde gerçekleştirdiği oylamayla Yoon’un görevden alınmasını gündeme taşıdı. Yoon, Anayasa Mahkemesi kararına kadar görevinden geçici olarak uzaklaştırılmıştı.
Bu süreçte açılan adli soruşturma kapsamında, Yoon 15 Ocak’ta gözaltına alınarak Güney Kore tarihinde bu şekilde gözaltına alınan ilk devlet başkanı oldu. Yoon, 19 Ocak’ta Seul Batı Bölge Mahkemesi kararıyla “ayaklanmaya liderlik etmek” ve “görevi kötüye kullanmak” suçlamalarıyla tutuklandı. Savcılık, 26 Ocak’ta bu suçlamalarla iddianame hazırladı.
Ancak Seul Merkez Bölge Mahkemesi tutukluluk kararını kaldırarak, Yoon’un fiziksel gözaltı olmadan yargılanmasına hükmetti. Bu kararla birlikte Yoon, 8 Mart’ta tahliye edildi.
AZİL SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Güney Kore’de bir devlet başkanının görevden alınabilmesi için azil önergesinin, Ulusal Meclis’in üçte iki çoğunluğuyla kabul edilmesi gerekiyor. Diğer kamu görevlileri için ise salt çoğunluk yeterli sayılıyor.
Azil önergesi kabul edildikten sonra, konu Anayasa Mahkemesi’ne taşınıyor. Mahkeme, gerekçeleri ve delilleri değerlendirerek 6 ay içinde karar veriyor. Dokuz üyeli mahkemede altı yargıcın kabul oyu vermesi halinde azil kesinleşiyor. Mevcut durumda mahkemede sekiz yargıç görev yapıyor.
14 Aralık’taki oylamada gerekli nitelikli çoğunluğa ulaşan Ulusal Meclis, Yoon’un görevden alınmasını talep etmişti. Anayasa Mahkemesi, yapılan yargılamanın ardından bu talebi onayladı.
Yoon, böylece 2017 yılında görevden alınan Park Geun-hye’den sonra Anayasa Mahkemesi kararıyla görevden uzaklaştırılan ikinci Güney Kore Devlet Başkanı oldu.
