Neandertallerin yeryüzünden silindiği, Homo sapiens’in ise gelişimini sürdürerek günümüze ulaştığı süreçle ilgili çarpıcı bir teori ortaya atıldı. Michigan Üniversitesi öncülüğünde yürütülen yeni araştırma, bu dönemde yaşanan Laschamps Olayı adlı jeomanyetik fenomenin, Dünya’nın manyetik alanını ciddi biçimde zayıflatarak canlıları Güneş'ten gelen zararlı radyasyonlara karşı savunmasız bıraktığını gösteriyor.
Araştırmaya göre, yaklaşık 41.000 yıl önce Dünya’nın manyetik alanı, normal gücünün sadece %10’una kadar düşerek özellikle Avrupa’da ciddi bir ultraviyole (UV) ışın maruziyetine neden oldu. Bu süreçte Neandertallerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerde koruyucu kalkan etkisini kaybeden manyetik alan, onları doğrudan etkileyen bir çevresel tehdide dönüştü.
HOMO SAPİENS’İN GÜNEŞLE MÜCADELESİ
Araştırmacılar, Homo sapiens’in bu dönemde geliştirdiği çeşitli korunma yöntemleri sayesinde hayatta kalabildiğini öne sürüyor. Öne çıkan başlıca adaptasyonlar:
Özel dikilmiş giysiler: Arkeolojik bulgular, modern insanın bu dönemde iğne ve benzeri aletler yardımıyla vücuda tam oturan giysiler üretmeye başladığını gösteriyor. Bu giysiler yalnızca soğuktan değil, aynı zamanda zararlı UV ışınlarından da koruma sağlamış olabilir.
Aşı boyası kullanımı: Homo sapiens’in bu dönemde demir oksit içeren pigmentleri daha yoğun kullandığı biliniyor. Dekoratif ve sembolik amaçlarla bilinen bu kırmızı-sarı renkli boya, araştırmacılara göre aynı zamanda doğal bir güneş kremi gibi davranarak cildi radyasyona karşı korumuş olabilir.
Araştırma ekibinden Raven Garvey, bazı geleneksel toplumların hâlâ bu tür boyaları güneşten korunmak amacıyla kullandığını ve deneysel testlerin bu malzemenin UV ışınlarına karşı etkili olduğunu gösterdiğini ifade etti.
LASCHAMPS OLAYI NEDİR?
41.000 yıl önce yaşanan Laschamps Olayı, Dünya’nın manyetik alanında geçici fakat önemli bir zayıflamaya neden olan jeomanyetik bir süreçti. Bu dönemde manyetik kutuplar tamamen yer değiştirmemiş olsa da, koruyucu alanın zayıflaması Güneş'ten gelen zararlı parçacıkların yeryüzüne ulaşmasına neden oldu. Özellikle Avrupa kıtasında yoğun auroralar (Kuzey Işıkları) gözlemlendiği tahmin ediliyor.
Araştırmanın baş yazarı Agnit Mukhopadhyay, bu zayıflamanın etkilediği bölgelerin aynı zamanda Homo sapiens’in mağaralarda daha fazla barınma eğilimi gösterdiği yerlerle örtüştüğünü vurgulayarak, bu davranışların çevresel tehditlere karşı bilinçli bir adaptasyon olabileceğini dile getirdi.
NEANDERTALLER NEDEN DAYANAMADI?
Bilim insanlarına göre, Neandertaller bu ani ve yoğun çevresel değişikliklere Homo sapiens kadar esnek uyum sağlayamadı. Daha sınırlı coğrafi hareketlilik, mağaralara ve koruyucu tekniklere daha az başvurmaları ve UV ışınlarından korunmaya yönelik stratejilerin eksikliği, onların hayatta kalma şansını azaltmış olabilir.
