The Economist dergisinde yayımlanan analizde, Rusya ekonomisinin son aylarda belirgin bir şekilde yavaşladığı ve büyüme hızının neredeyse sıfıra gerilediği belirtildi. Kaliningrad’dan Vladivostok’a kadar ülke genelinde ekonomik aktivitede gözle görülür bir düşüş yaşandığına dikkat çekildi.
Goldman Sachs’ın yüksek frekanslı verilerine atıfta bulunan The Economist, 2024 sonunda yüzde 5 seviyelerinde seyreden yıllık büyümenin 2025 başı itibarıyla sıfıra indiğini aktardı. Rusya Kalkınma Bankası (VEB) ve Sberbank’ın yayımladığı veriler de bu eğilimi destekliyor. Rusya Merkez Bankası ise bazı sektörlerde üretimin, talepteki düşüş nedeniyle azaldığını resmî açıklamalarında kabul etti.
BEKLENTİLERİ AŞAN ÜÇ YILIN ARDINDAN ANİ YAVAŞLAMA
Haberde, Rusya'nın Ukrayna'ya 2022'de başlattığı tam ölçekli işgalin ardından ekonomistlerin sert bir daralma öngördüğü, ancak gerçekleşen büyümenin beklentileri aştığı hatırlatıldı. 2022’de GSYİH yalnızca yüzde 1,4 daralmış, ardından 2023’te yüzde 4,1 ve 2024’te yüzde 4,3 büyüme kaydedilmişti. The Economist, 2025 yılına girerken Donald Trump’ın ABD’de başkanlık görevini üstlenmesi ve Ukrayna savaşına yönelik tutumunun değişmesi ihtimaliyle Rus ekonomisinde yeni bir ivmelenme beklendiğini, ancak son verilerin bu iyimserliği boşa çıkardığını vurguladı.
YAVAŞLAMANIN ÜÇ TEMEL NEDENİ
The Economist, Rusya ekonomisindeki ani frenin üç temel nedene dayandığını belirtiyor:
1. Yapısal Dönüşümün Tamamlanması:
2022 sonrası doğuya yönelen ve savaş ekonomisine dönüşen Rusya, bu süreçte silah üretimi ve Çin ile ticaret ağlarının güçlendirilmesi gibi alanlara büyük yatırımlar yaptı. Ancak Merkez Bankası’na göre, bu "yapısal dönüşüm" süreci artık tamamlandı. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nden Julian Cooper’ın aktardığına göre, 2025 yılında askeri harcamalardaki reel artış yüzde 3,4’e gerileyecek; bu oran 2024’teki yüzde 53’lük artışa kıyasla ciddi bir yavaşlama anlamına geliyor. The Economist, bu durumun büyüme üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturduğunu belirtiyor.
Para Politikası ve Yüksek Faizler:
Haberde, Rusya’daki yüksek enflasyonun Merkez Bankası’nı faiz oranlarını sert şekilde artırmaya zorladığı ifade ediliyor. 25 Nisan’da politika faizinin yüzde 21’de tutulduğu, bu seviyenin 2000’li yılların başından bu yana en yüksek oran olduğu belirtiliyor. The Economist, yüksek faizlerin rubleyi güçlendirse de tüketimi ve yatırımı baskılayarak büyümeyi frenlediğini vurguluyor.
3. Bozulan Dış Koşullar:
Amerika Birleşik Devletleri'nin ticaret savaşını tırmandırması ve Çin ekonomisinde beklenen yavaşlama da Rusya üzerinde ek baskı oluşturuyor. The Economist, IMF'nin Çin’in 2025 büyüme tahminini yüzde 4,6’dan yüzde 4’e indirdiğini hatırlatıyor. Bu gelişmeler, Rusya’nın en büyük gelir kaynaklarından biri olan petrol ihracatını olumsuz etkiliyor. Mart ayında petrol ve doğalgazdan elde edilen vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 17 azaldı.
PETROL GELİRLERİNDE CİDDİ DÜŞÜŞ
Habere göre, petrol fiyatlarındaki düşüş Rusya’nın hisse senedi piyasasında da etkili oldu. Ülkenin en büyük 50 firmasını izleyen MOEX endeksi, son zirvesinden bu yana yüzde 10 geriledi. Reuters'ın ulaştığı resmî belgeler üzerinden aktarılan bilgilere göre, Rus hükümeti 2025 yılı için petrol ve doğalgaz satışlarında ciddi bir daralma bekliyor.
The Economist, Trump yönetiminin Putin’e siyasi olarak yakın görünmesine rağmen, yürütülen ticaret politikalarının Rus ekonomisine ciddi zarar verdiğini ifade ediyor. Bu çelişki, Kremlin'in önümüzdeki dönemde hem içerde hem de dışarda daha kırılgan bir ekonomik tabloyla karşı karşıya kalmasına yol açabilir.
